Besin Duyarlılıkları

Besin duyarlılıkları (gıda entoleransı) pek çok semptomunuzun sorumlusu olabilir

Besin duyarlılıklarının birçok sindirim sorununa neden olabileceğini biliyor muydunuz? Bu, hazım problemi olmayan, ancak yine de sağlık sorunları yaşayan kişilerde yaygın bir durumdur.

Bir gıda intoleransını belirlemek çok zor olabilir. Semptomlar genellikle gıda alerjisinden çok daha hafiftir ve o gıdayı yedikten birkaç saat sonra ortaya çıkarak üç güne kadar uzayabilir.

Bağırsak, safra kesesi veya karaciğer sorunlarının sebebi gıda intoleransı olabilir

Besin duyarlılığınız varsa, yaygın olarak yenen ve sağlıksız da sayılmayacak pek çok yiyecek, sindirim sorunlarının oluşmasından sorumlu olabilir. Bu yiyeceği her tükettiğinizde, normal sindirim işlevini bozabilir. Ama o çocukluğunuzdan beri tükettiğiniz, herkesin her gün sofrasında olan bir yiyecek ise bu gıdadan şüphelenmek aklınıza gelmez.

Besin duyarlılığı, normal safra kesesi işlevini engelleyebilir. Safra kesesi kasılmalarını zayıflatabilir ve safra kesesini tamamen boşaltamaz hale getirebilir (biliyer diskinezi). Böylece safra kesesinde safra birikebilir ve sonunda kum-çamur veya taş oluşumuna veya iltihaplı bir safra kesesine yol açabilir.

Safra taşlarının sebebi olarak, çoğu insan yağlı, yumurtalı yemeklerin sorunu yarattığını varsayar. Bu tür yiyeceklerin safra kesenizin çalışmasını ağırlaştırdığı ve zamanla taş riskini artırdığı kesinlikle doğrudur.

Bununla birlikte, buğday, yumurta, süt ürünleri ve hatta etler de suçlu olabilir ve bazı kişilerde ciddi safra kesesi sorunlarına neden olabilir.

Besin duyarlılığı, irritabl bağırsak sendromu (huzursuz barsak), çölyak hastalığı, SiBO (ince bağırsakta aşırı bakteri üremesi) gibi sorunlara yol açabileceği gibi, yetersiz mide asidi (hipoklorhidri), safra ve sindirim enzimlerinin tümü de safra taşı riskini artırabilir.

Bu; genç, zayıf ve iyi beslenen insanlarda da olabilir.

Gluten Nedir?

Gluten buğday, çavdar, arpa, spelt (kılçıksız buğday), tritikale, kamut ve bu tahıllardan herhangi birini içeren birçok işlenmiş gıdada bulunur. Örneğin bira da gluten içerebilir.

Çölyak hastalığı olan kişiler, glüten yediklerinde bağırsaklarında iltihaplanma gelişir. Ancak bu durum çölyak hastası olmayanlarda da değişik derecelerde görülebilmektedir.

Safra Kesesi ve Gluten İlişkisi

Safra, karaciğer tarafından üretilen ve sindirim sisteminizin yediğiniz besinlerdeki yağı sindirmesine yardımcı olan bir sıvıdır. Bu sıvının bir kısmı yemeklerden sonra yavaşça barsağa boşaltılırken bir kısmı da safra kesesinde yoğunlaştırılır ve bağırsaktaki yağlı yiyecek miktarına göre boşaltılır. Bu ayarlama bir hormonal iletişim sayesinde olur.

Yağlı yiyecekler mideden çıkarak duodenuma ulaştıklarında buradaki hücreleri uyararak bir hormon salgılanmasına sebep olurlar. Bu hormon lokal dolaşım yolu ile karaciğer ve safra kesesine ulaşır ve safra kesesini kasılmaya teşvik eder. Bu hormon, kolesistokinin olarak adlandırılır. Gluten tüketen çölyak hastalarının genellikle yeterli düzeyde kolesistokinin üretemedikleri anlaşılmıştır.

Glutenin kendisi de safra kesesinin kasılma kabiliyetine müdahale ediyor gibi görünmektedir çünkü çölyak hastaları, düzenli olarak gluten tüketiyorlarsa, bir HIDA taraması sırasında genellikle çok düşük bir safra ejeksiyon fraksiyonuna sahip oldukları ortaya çıkar.

HIDA taraması (Hepatobiliyer İminodiasetik Asit Tarama), karaciğerinizin safra üretimini ve safranın ince bağırsağınıza akışını takip etmeyi sağlayan bir görüntüleme yöntemidir.

Nükleer tıp görüntüleme çalışmalarının bir türü olan HIDA taraması kolesintigrafi, hepatobilyer sintigrafi veya hepatobilyer taraması olarak da bilinir.

Gluten Çölyak Olmayanlarda da Bağırsak İltihaplanmasına Yol Açabilir

Çölyak hastalığı olmayan insanlar bile glütenden zarar görebilir. Sindirim sisteminizin düzgün bir şekilde parçalayamadığı bir yiyecek yerseniz, bu, ince bağırsağınızın duvarında kronik tahrişe neden olabilir.

Glutenin yol açtığı enflamasyon sizde karın ağrısı ve ishal belirtilerine yol açmasa dahi, bu sizde seçici geçirgenliği bozulmuş bir bağırsağa (sızdıran bağırsak) yol açabilir.

Bağırsaklarınız iltihaplanırsa, yeterli düzeyde kolesistokinin hormonu üretmeyecektir, bu da safra kesenizin yeterli kasılma mesajını almayacağı anlamına gelir.

Besin Duyarlılığının Yol Açtığı Hazımsızlık Belirtileri

Besin duyarlılığı geğirme, gaz, karın krampları, reflü veya mide ekşimesi gibi belirtilere neden olabilir.

Gıda Entoleransınız Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?

Bunu öğrenmenin en iyi yöntemi eliminasyon diyetidir. Altı hafta boyunca başta buğday olmak üzere gluten içeren tüm tahılları, süt ürünlerini, şekeri ve yumurtayı diyetinizden çıkarın ve bekleyin. Çok geçmeden semptomlarınızın çoğunun veya hepsinin geçtiğini görebilirsiniz

Bu yiyeceklerin hepsine karşı hassasiyetiniz olması pek olası değildir. Muhtemelen sadece bir veya iki suçlu vardır. Bunu anlamak için kaçındığınız bütün yiyecekleri sürenin sonunda aynı anda tüketmeyin, birer birer ve birer gün ara ile tüketmeye başlayın.

Besin Duyarlılıkları Sadece Hazım Sorunlarına Yol Açmaz

Besin duyarlılıkları nasıl bağırsak mukozasının iltihaplanmasına yol açıyorsa, bu durumun yol açtığı sızdıran bağırsak sendromu yüzünden vücutta başka organlarda da hastalık oluşturabilir.

Sızdıran barsak yiyeceklerdeki yabancı proteinlerin vücudunuza girmesine yol açarak bu antijenlerin kan dolaşımı ile her yere ulaşmasına ve bağırsak mukozası gibi epitel dokudan oluşmuş vücut dokularında enflamatuar hastalık oluşturmasına da yol açar. Konu ile ilgili daha çok bilgi edinmek isterseniz Gıda Alerjileri sayfamızı okuyabilirsiniz.

Besin Entoleransı Alerjik Hastalıklara Yol Açar mı?

Alerjik olduğu düşünülen bazı hastalıkların temelinde besin duyarlılıkları yatıyor olabilir. Bunun nedeni sızdıran bağırsak sendromudur. Alerjiler hakkında daha çok bilgi edinmek isterseniz -> https://drnilgunerozturk.com/alerjiler/

Besin Duyarlılıkları Deri Hastalıklarına Yol Açar mı?

Besin duyarlılıkları çoğu deri hastalığının nedeni olabilir. Zira belli besinlere duyarlılığınız varsa ve yine de bu besinleri tüketiyorsanız bunları sindirememeniz sadece sindirim kanalınızda hasara yol açmakla kalmaz.

Tam sindirilmemiş besinler kalınbağırsağa geçtiğinde buradaki mikrobiotayı değiştirir. Sindirilemediği için çürümeye başlamış yiyecek artıkları zararlı bakterilerin üremesine ve yararlı bakteriler dediğimiz probiyotiklerin azalmasına yol açabilir.

Zararlı bakterilerin de bağırsak geçirgenliğini arttırdıkları ve sızdıran bağırsağa yol açtığı bilinmektedir. Bunlar bakterilerin kendileri olabileceği gibi ürettikleri maddelerin (toksinler) etkisi ile de olabilir. Bu durumda başta karaciğer olmak üzere tüm vücut dokuları tehlikeye girer.

Steril dokularda ve uzak organlarda barsak bakterilerinin varlığı, kronik inflamasyona ve enflamatuar barsak hastalıkları, karaciğer sirozu ve akut pankreatit dahil olmak üzere bozuklukların ilerlemesine bağlı olarak hasara neden olabilir. Twardowska 2022

Deri de bu tehlikeye maruz kalan organlardan biridir. Çünkü karaciğere nüfuz edemeyen bakteriler lenf dolaşımı ile deriye yönlendirilirler.

Akne ve akneye benzer belirtilerle seyreden çoğu deri hastalığının gerçek nedeni besin duyarlılıklarıdır.

Besin Duyarlılığında, İçilen Su Miktarının Önemi

Su tüketimimiz genel sağlığımızı belirleyen faktörlerin başında gelir. Yeterli su içmek, yemek yemekten çok daha önemlidir.

İyi bir sindirim için yiyeceklerin mide sıvısı ile karışması gerekir. Mide sıvısının miktarını ise içtiğimiz su miktarı belirler.

İçtiğimiz su ağızdan itibaren kana emilmeye başlar ve bu emilim sindirim kanalı boyunca devam eder. Mide ve ince bağırsakta da su emilimi olmakla beraber kalın bağırsak içtiğimiz suyun çoğunun emildiği yerdir.

Çünkü sindirim kanalında ilerleyen mide muhtevasının içindeki suyun buraya kadar belli bir miktarda korunması gerekir. Bunun nedeni sindirim ve emilim işlemleri için suyun hayati önemidir. İçeceğimiz su miktarını kilomuza göre hesaplayabiliriz.

Gıda Entoleransında Safra Kolesterol İçeriğinin Önemi

Safranızda çok fazla yağ varsa, safra çok daha yoğun ve kıvamlı hale gelir ve rahatça akamaz. Kıvamlı bir sıvı her zaman ince sulu bir sıvıdan çok daha yavaş hareket eder. Kıvamlı safra, safra keseniz kasıldığında safra kesenizden tam olması gerektiği gibi de fışkırmaz.

Bu nedenle, safra kesenizdeki safra aşırı derecede kıvamlı ise, safra keseniz her kasıldığında daha az safra dışarı akar ve daha fazlası geride kalır. Bu, yağlı bir yemek yediğinizde bağırsaklarınıza daha az safra akacağı anlamına gelir.

Bağırsağa yetersiz safra akışı, yağ sindirimi semptomlarına sahip olacağınız anlamına gelir. Bunların arasında aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçı olabilir;

• Yağlı bir yemekten sonra şişkinlik
• Geğirme
• Mide bulantısı
• İshal
• Büyük bir yemekten sonra karnınızın üst sağ tarafında rahatsızlık

Karaciğer Sağlığı Önemlidir

Karaciğerinizin sağlığı da çok önemlidir, çünkü karaciğeri büyümüş olan, yağlı karaciğeri veya iltihaplı karaciğeri (hepatit) olan kişiler yeterli kalitede safra üretmezler.

Daha fazla bilgi almak isterseniz -> Karaciğer Hastalıklarında Tedavilerimiz hakkında okuyabilirsiniz